عوامل محیطی موثر در گلخانه و کنترل آنها

در این مقاله عوامل محیطی موثر در فتو سنتز و رشد گیاهان مورد بررسی قرار میگیرند. از جمله عواملی مانند دما، رطوبت، نور و دی اکسید کربن در گلخانه و چگونگی کنترل آن ها توسط سیستم اتوماسیون یا کنترل هوشمند گلخانه.

دما

از مهم ترین عواملی که باید در گلخانه کنترل شود تا به محصولی با کیفیت بالا برسیم، دما است. دما منبع انرژی گیاهان می باشد و بر فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاه اثر می گذارد. هر نوع گیاه به دمای خاصی نیاز دارد و دارای درجه حرارت مناسب برای رشد است. تغییرات دمایی ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺩﺭ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ، ﮔﻞ ﺩﻫﯽ و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮﯼ ﺍﺯ ﺭﯾﺰﺵ ﮔﻠﻬﺎ دارد.

برای داشتن گلخانه ای اصولی علاوه بر دمای هوای محیط داخل گلخانه باید در جریان دمای بیرون گلخانه، دمای خاک یا بستر باشیم و کنترل کنیم. همینطور دمای آبی که میخواهیم به گیاهان بدهیم. این عوامل همگی به هم وابسته هستند و به ما در داشتن محصولی با کیفیت و با بازدهی بالا کمک میکنند.

• دمای هوا

در ماه هـای گـرم سـال که درجه حـرارت گلخانه از درجه حـرارت مطلوب بالاتر مـیرود، بـا روش هـای مناسب باید درجه حـرارت گلخانه را کاهش داد. به منظور تعدیل دمای بالای هوا در گلخانه، سه عملیات کاهش نور ورودی به گلخانه، تهویه گلخانه و سامانه های خنک کننده استفاده می شود. این فعالیت ها توسط  تجهیزات مرتبط مانند توری شید، فن ها و دریچه ها و سیستم پد و فن انجام میگیرد. در ماه های سرد سال گلخانه ها برای رسیدن به دمای مطلوب نیاز به سیستم های گرمایشی دارند. جهت بالا بردن دمای هوا از بخاری و سایر روشهای گرمایشی گلخانه استفاده می شود.

• دمای خاک

گرم کردن محیط ریشه گیاه سبب دستیابی به محصولی با کیفیت بالاتر و زودرس می شود. کاهش دمای خاک به پائین تر از حد مطلوب، موجب کاهش رشد و گسترش ریشه، کاهش جذب آب و عناصر غذایی. خاک سرد و مرطوب باعث افزایش فعالیت موجودات ذره بینی می شود.

• دمای آب

باید دمای آبی که از آن برای آبیاری استفاده میشود متناسب با دمای خاک باشد. برای این منظور بهتر است آب ابتدا در استخر ها و مخازن ذخیره سازی به دمای مطلوب رسانده شده سپس در سیستم تزریق شود.

رطوبت

تامین رطوبت گلخانه در بازه ی استاندارد آن نقش مهمی در افزایش کمیت و کیفیت محصول، کنترل آفات و بیماری های شایع گلخانه ای و همچنین رساندن گلخانه دار به سود مناسب دارد. فن ها، دریچه ها، سیستم فن و پد، سیستم فوگر یا مه پاش، دستگاه رطوبت ساز، بخاری، نحوه آبیاری، استفاده از پلاستیک ضد قطره و از بین بردن علف های هرز از جمله ی تجهیزاتی هستند که میزان رطوبت را در گلخانه ها کنترل میکنند.

• رطوبت هوا

اثر مهم رطوبت در باز شدن روزنه های موجود در برگ هاست. به این منظور سطح ایده آل رطوبت نسبی برای گیاهان گوناگون متفاوت است.

• رطوبت خاک

به مقدار آب موجود در خاک رطوبت خاک اطلاق می شود. این مقدار آب از حالت اشباع که در آن تمامی منافذ خاک از آب پر بوده آغاز شده تا پژمردگی همیشه گیاه که در آن توانایی جذب آب بدست گیاه به کمترین حد خود می رسد ختم می شود.  

نور

نور یکی از عوامل مؤثر در رشد و نمو گیاهان و انجام عملیات فتوسنتز است. انرژی خورشیدی مورد استفاده گیاهان بخش کوچکی از طیف نوری خورشید است. انرژی حرارتی خورشید از طریق تابش امواج الکترومغناطیسـی منتشر میشود. این امواج الکترومغناطیسـی خورشید بـا عبور از پوشش گلخانه ضمن تأمین نور مورد نیاز گیاه، باعث افزایش دمای گلخانه میشوند. در فصل تابستان برای جلوگیری از افزایش دمای ناشی از تابش اشعه های خورشید لازم است شفافیت و قابلیت عبور نور پوشش گلخانه کاهش یابد. این فرایند به عنوان بخشی از سیستم سرمایشـی گلخانه شناخته میشود. برای این کار سطح پوشش گلخانه توسط مواد شیمیایی یـا طبیعی یا بـا استفاده از توری شید کدر میشود.

دی اکسید کربن

یکی از ارکان اصلی برای انجام فرایند فتوسنتز وجود گاز کربن دی اکسید است. افزایش گاز دی اکسید کربن در گلخانه باعث افزایش سرعت فتوسنتز و رشد محصولات می شود و بالعکس. کمبود این گاز در محیط باعث توقف فتوسنتز می شود. میزان دی اکسید کربن محیط به صورت نرمال 200-400 ppm است. در صورتی که تا 1000-1500 ppm میتواند افزایش داشته باشد و برای رشد گیاه نیز مناسب است. تهویه گلخانه مانند فن ها و دریچه ها و همینطور دستگاه های Co2 ساز از جمله ی عواملی هستند که گاز دی اکسید کربن موجود در محیط را به حد مطلوب می رسانند.

پیشنهاد آیسی من برای گلخانه داران

امروزه با توجه به رشد جمعیت جهان و تغييرات آب و هوا، استفاده از گلخانه هـای مدرن به منظور افزایش بهره وری و كيفيت محصولات کشاورزی و نیز کاهش آلودگی و بهینه سازی مصرف انرژی، امری اجتناب ناپذیر است. از طرفی كيفيت محصولات زراعی تولید شده در گلخانه به میزان و تنظیم پارامترهایی نظیر دما و رطوبت و … وابسته است. با توجه به محدوديت منابع انرژی، استفاده مناسب از فناوری هاي پیشرفته مناسب ترین راهكار برای افزایش كيفيت و بهره وری محصولات زراعی گلخانه ای به شمار می آيد.

امروزه با پيشرفت سيستم های اتوماسيون، استفاده از گلخانه های هوشمند رشد چشمگيری داشته است. گلخانه های هوشمند دارای ابزار و سيستم هايی می باشند. این ابزارها در جهت ارتقاء كميت و كيفيت محصول و به حداقل رساندن مصرف انرژی به خدمت گلخانه داران درآمده اند. وظيفه عمده اين تجهيزات، استفاده از الگوريتم های كنترلی مناسب جهت كنترل هوشمند شرايط اقليمی گلخانه شامل رطوبت، درجه حرارت، تهويه و نور داخل گلخانه با هدف كاهش و بهينه سازی مصرف انرژی می باشد.

سنسور های مورد استفاده در گلخانه

تا اینجا با عواملی که بر کیفیت و بازدهی محصولات گلخانه ای تاثیر دارند آشنا شدیم. و دانستیم کم یا زیاد بودن آنها موجب اختلال در سیستم رشد گیاهان می شود. تشخیص دقیق هر یک از این پارامتر ها توسط یک انسان غیر ممکن است و دارای خطا. برای همین در گلخانه ها از سنسور های ابزار دقیق برای تشخیص این میزان ها استفاده میکنند. در زیر به معرفی انواع سنسور های آیسی من که متناسب برای محیط های سربسته ای مانند گلخانه، مرغداری، سردخانه، انبار و غیره هستند می پردازیم. سنسور هایی با کیفیت و دقت بالا و بدنه ای مناسب برای محیط های مرطوب  مانند گلخانه ها.

می توانید با کلیک بر روی لینک و رفتن به صفحه وبلاگ، اطلاعات جامعی در مورد گلخانه، گلخانه داری و تجهیزاتی که در گلخانه ها استفاده می شود بدست آورید.

برای دریافت مشاوره در مورد محصولات و خدمات آیسی من می توانید با شماره های 09176179188 و 09176179588 تماس بگیرید.